Οι αγορές προεξοφλούν νίκη Τραμπ: Κίνδυνος ύφεσης στην Ευρώπη - Δυσμενείς συνέπειες για την ελληνική οικονομία

Νίκη Τραμπ «βλέπει» η αμερικανική κεφαλαιαγορά, όπως δείχνουν οι κινήσεις των ομολόγων το τελευταίο διάστημα και τα νέα αυτά προμηνύουν μεγάλα προβλήματα για την ευρωπαϊκή οικονομία, πόσο μάλλον για την ελληνική.

Τις τελευταίες μέρες οι επενδυτές ξεπουλάνε τα ομόλογα του αμερικανικού Δημοσίου, με αποτέλεσμα να πέφτουν οι τιμές τους και να ανεβαίνει η απόδοσή τους, που κινείται αντίστροφα. Η τάση αυτή δείχνει ότι οι επενδυτές βλέπουν αυξημένες πιθανότητες να εκλεγεί ο Ντόναλντ Τραμπ και ότι θα εφαρμόσει τις πολιτικές που έχει εξαγγείλει στην οικονομία, με επιβολή δασμών στις εισαγωγές, ώστε με τα έσοδα να χρηματοδοτήσει μειώσεις φόρων.

Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ έχει δηλώσει ότι θα επιβάλλει δασμούς 10-20% σε όλες τις εισαγωγές και μέχρι 60% σε εκείνες από την Κίνα.

Τέτοιοι δασμοί θα φέρουν αύξηση του πληθωρισμού και αυτό σημαίνει μακροχρόνια και αύξηση των επιτοκίων. Κάτι τέτοιο είναι αντίθετο με την τάση μείωσης των επιτοκίων που ακολουθεί τώρα η ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ και αυτός είναι ο λόγος που οι επενδυτές πουλάνε τα ομόλογα, προκειμένου να αποκτήσουν ρευστό ώστε να τα τοποθετήσουν σε ομόλογα με υψηλότερο επιτόκιο ή ακόμα να αγοράσουν τα ομόλογα φθηνότερα.

Το ξεπούλημα των ομολόγων έχει οδηγήσει τις τιμές τους προς τα κάτω και τις αποδόσεις τους, που κινούνται αντίστροφα από την τιμή, προς τα πάνω σε υψηλό τριμήνου.

Η απόδοση των κυβερνητικών ομολόγων 10ετίας, έφτασε χθες στο 4,29% των αμερικανικών κυβερνητικών ομολόγων δεκαετίας στο 4,29% και των ομολόγων διετίας στο 4,16%.

Η κίνηση αυτή είναι μια ξεκάθαρη προεξόφληση των επενδυτών ότι θα εκλεγεί ο Τραμπ, διότι προϋποθέτει αναστροφή της τάσης στα επιτόκια που θα προέλθει από τους δασμούς και αντανακλά το ότι οι επενδυτές «παίζουν Τραμπ» το τελευταίο διάστημα (Trump Trade) προσαρμόζουν δηλαδή τις θέσεις τους με βάση την πρόβλεψη ότι ο πρώην πρόεδρος θα κερδίσει τις εκλογές.

Αντίστοιχο παιχνίδι γίνεται και στις μετοχές, αλλά η αγορά των ομολόγων θεωρείται πιο ασφαλής δείκτης καθώς είναι βαθύτερη και πιο ξεκάθαρη ως προς το ότι οι τάσεις καθορίζονται με βάση τις παγκόσμιες οικονομικές εξελίξεις και ισορροπίες χωρίς τον «θόρυβο» των επιμέρους εταιρικών εξελίξεων και αποτελεσμάτων.

Η «ψήφος» αυτή των επενδυτών συμβαδίζει με τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων που δείχνουν αφενός μεν ότι ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ έχει οριακό προβάδισμα, αλλά συγκεντρώνει πλέον μεγαλύτερα ποσοστά από την Κάμαλα Χάρις και στο θέμα της διαχείρισης της οικονομίας όπου μέχρι πρότινος οι Δημοκρατικοί είχαν «πάρει κεφάλι» από τον Τραμπ μετά την απόσυρση από την κούρσα του Τζο Μπάιντεν.

Κινητικότητα στην Ευρώπη

Η τάση αυτή έχει δημιουργήσει μεγάλη κινητικότητα και στην Ευρώπη, όπου Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, πολιτικοί και επιχειρηματίες βλέπουν με ανησυχία το οικονομικό περιβάλλον που θα διαμορφωθεί με αμερικανικούς δασμούς στις ευρωπαϊκές εξαγωγές.

Δασμοί της τάξης του 10% ή 20% θα επιφέρουν βαρύ πλήγμα στις ευρωπαϊκές εξαγωγές στις ΗΠΑ καθώς θα καταστήσουν τα ευρωπαϊκά προϊόντα ακριβότερα. Κάτι τέτοιο ισοδυναμεί με καταστροφή σε μια περίοδο που οι ευρωπαϊκές οικονομίες «σέρνονται» με την Γερμανία να είναι σε ύφεση και την εμβληματική αυτοκινητοβιομηχανία Volkswagen να προγραμματίζει πλέον κλείσιμο τριών εργοστασίων της.

H E.E. εξάγει στις ΗΠΑ προϊόντα αξίας 553 δισ. δολαρίων και υπηρεσίες 170 δισ. δολαρίων, ενώ εισάγει από τις ΗΠΑ αγαθά αξίας 350 δισ. δολαρίων και υπηρεσίες 241 δισ. δολαρίων (στοιχεία του αμερικανικού υπουργείου Εμπορίου για το 2022). Συνολικά δηλαδή οι εμπορικές σχέσεις των δύο περιοχών ανέρχονται σε 1,3 τρισ δολάρια με τις ΗΠΑ να έχουν έλλειμμα ύψους 131 δισ. δολαρίων.

Αυτό το έλλειμμα είναι που θέλει να μηδενίσει ο Ντόναλντ Τραμπ και σύμφωνα με τους υπολογισμούς ευρωπαϊκών think tank οι ευρωπαϊκές εξαγωγές πιθανόν να μειωθούν κατά 150 δισ. ευρώ σε ένα χρόνο μετά την επιβολή των δασμών. Η επίπτωση στην οικονομική ανάπτυξη στην Ε.Ε. θα είναι σημαντική, καθώς ορισμένες μελέτες ανεβάζουν σε 1,5 μονάδα το ΑΕΠ που θα χαθεί λόγω των δασμών.

Ένα τέτοιο σενάριο θα αποτελέσει τη χαριστική βολή για το ρυθμό ανάπτυξης στις μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες οι οποίες «σέρνονται». Η Γερμανία έκλεισε το 2023 με ύφεση, ενώ το Σεπτέμβριο ανακοινώθηκε πρόβλεψη για μηδενική αύξηση φέτος. Η Γαλλία έκλεισε την περσινή χρονιά με +0,4% και προβλεπόταν για φέτος +0,7%, αλλά όλες αυτές οι προβλέψεις θα αναπροσαρμοστούν προς τα κάτω εφόσον τελικά οι ΗΠΑ υιοθετήσουν τους δασμούς στις εισαγωγές.

Το ΑΕΠ της ευρωζώνης αυξήθηκε μόλις 0,4% το 2023 -μια πραγματική κατάρρευση από το +3,4% του 2022 λόγω της ενεργειακής κρίσης που πυροδότησαν οι κυρώσεις στη Ρωσία ύστερα από την εισβολή στην Ουκρανία- ενώ για φέτος η πρόβλεψη είναι +0,8%.

Η ευρωπαϊκή στασιμότητα έχει επηρεάσει και την ελληνική οικονομία, καθώς οι βασικοί «πελάτες» της χώρας μας είναι οι Ευρωπαίοι, τόσο για τις εξαγωγές αγαθών όσο και για τον τουρισμό.

Η ελληνική οικονομία χάνει τη «φόρα» της

Τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος έδειξαν ότι στο διάστημα Ιανουαρίου - Αυγούστου 2024 το έλλειμμα της ελληνικής οικονομίας στις συναλλαγές με το εξωτερικό ξεπέρασε τα 7 δισ. ευρώ, καθώς οι εξαγωγές μειώθηκαν ενώ οι εισαγωγές αυξήθηκαν. Αλλά και τα έσοδα της χώρας από τον τουρισμό τον μήνα Αύγουστο ήταν 4,2 δισ. ευρώ, λιγότερα κατά 78,6 εκατ. ευρώ από ότι πέρσι. Είναι ο δεύτερος μήνας που οι τουριστικές εισπράξεις μειώθηκαν, καθώς το ίδιο είχε συμβεί και τον Ιούλιο, που είχαμε μείωση κατά 177 εκατ. ευρώ).

Οι εξελίξεις αυτές δείχνουν αφενός ότι η ελληνική οικονομία χάνει τη «φόρα» που είχε πάρει χάρη στα περίπου 42 δισ. ευρώ που είχαν διοχετευθεί στην αγορά την περίοδο της πανδημίας, παρουσιάζει έλλειμμα ανταγωνιστικότητας -αντίθετα με το κυβερνητικό αφήγημα-, ενώ βρίσκεται εκτεθειμένη στην παραμικρή αναταραχή, όπως συμβαίνει το τελευταίο διάστημα με την ευρωπαϊκή στασιμότητα.

Είναι ενδεικτικό και ανησυχητικό ότι η κατά κεφαλήν δαπάνη των τουριστών που έρχονται στην Ελλάδα ήταν 594 ευρώ τον περασμένη Αύγστουστο έναντι 652 ευρώ, τον αντίστοιχο μήνα του 2023, δηλαδή μειωμένη 8,8%. Η μείωση μάλιστα ήταν μεγαλύτερη για τους Γερμανούς τουρίστες που είναι οι καλύτεροι «πελάτες» του καλοκαιριού, αλλά ξόδεψαν σχεδόν 120 ευρώ λιγότερα ανά τουρίστα σε σύγκριση με πέρυσι.

Είναι ξεκάθαρη η επίπτωση στην ελληνική οικονομία της διαρθρωτικής οικονομικής κρίσης που περνάει η Γερμανία και είναι σχεδόν βέβαιο ότι σε περίπτωση που επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις για τις αμερικανικές εκλογές η κατάσταση θα χειροτερέψει.